Devlet memurları için yaratılan mağduriyetler
Halen çalışmakta olan bir devlet memurunun, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) kapsamında olabilmesi için mutlaka 8 Eylül 1999 öncesi SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı veya 506/geçici 20. madde kapsamındaki sandıklara tabi hizmetinin bulunması gerekiyor. Devlet memurunun bu tarihten önce borçlanmaya esas bir hizmet süresinin bulunması ve bunu borçlanması onun EYT kapsamına girmesi için yeterli olmuyor.
Bu durum, SSK ve Bağ-Kur sigortalılarına göre devlet memurları yönünden bir mağduriyet yaşatıyor. İlk sigortalılık başlangıç tarihinden önce borçlanmaya esas askerlik hizmeti bulunan bir devlet memurunun bu süreyi borçlanması halinde, sigortalılık başlangıç tarihi SSK ve Bağ-Kur’lular gibi geriye götürülmüyor. Borçlanma süresi sadece prim ödeme gün sayısına ilave ediyor.
Sigortalılık başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 sonrası olup bu tarihten önce borçlanmaya esas hizmet süreleri bulunan SSK ve Bağ-Kur’lular bu sürelerini borçlanarak EYT kapsamına girdi ve yaş koşuluna takılmadan emekli oldular. Devlet memurları açısından bu kuralın uygulanmaması, kesinlikle bir mağduriyet yarattı. Devlet memurları tarafından bu sorun yazılı ve görsel basında, sosyal medyada çok kere gündeme getirildi ama iktidarda karşılık bulamadı. Memurlar bu konuda yasal düzenleme yapılmasını bekliyor.
Devlet memurları yönünden mağduriyet yaratan diğer bir durum; istekle emekli olacak devlet memurlarından, eksik prim gün sayılarını borçlanma yoluyla tamamlamak isteyen ve borçlanma talebinde bulunanların, borçlanma talep tarihinden itibaren 6 ay bekleme süresi dolmadan aylık bağlama işlemleri yapılamaması. Bu uygulama, SSK ve Bağ-Kur’lular için söz konusu değil. Devlet memuru emekli olmak istiyor ancak prim gün sayısı eksik. Prim gün sayısını askerlik hizmetini borçlanarak tamamlama imkânı var. Borçlanma talebinde bulunuyor. Ancak borçlanma talep tarihinden itibaren 6 ay geçmeden tarafına aylık bağlama işlemleri yapılmıyor. Halbuki, aynı durumda bulunan SSK ve Bağ-Kur sigortalılarından borçlanma yoluyla eksik günlerini tamamlayanlar, borçlanma işlemini yaptıktan sonra beklemeleri gerekmediğinden hemen aylık talebinde bulunuyor ve taraflarına taleplerini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanıyor.
BEKLENTİLERİ KARŞILAMAYAN EYT DÜZENLEMESİ İÇİN REVİZYON BEKLENİYOR
İlk defa 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar yani EYT’liler, sosyal güvenlik yasalarında 4447 sayılı kanunla getirilen emeklilikte kademeli yaş koşullarına takılmış ve son 9 yıl örgütlenerek getirilen yasal düzenlemenin kaldırılmasını, haklarında bu tarihten önce yürürlükte bulunan kanun hükümlerinin uygulanmasını istemişlerdi. Bu talebe 23 yıl sonra 3 Mart 2023 tarihinde yürürlüğe giren ve kamuoyunda EYT düzenlemesi diye bilinen 7438 sayılı kanunla karşılık verildi ancak yasa beklentileri tam olarak karşılamaktan uzaktı. EYT’liler için emeklilikte yaş hadleri kaldırıldı. Ancak, SSK’liler için 5000 prim ödeme gün sayısı yerine, 5000 ila 5975 güne kadar kademelendirilen prim gün sayıları aynen korundu. Yine 8 Eylül 1999 öncesi emeklilik koşullarından; ileri yaştaki sigortalılar için uygulanan kadında 50, erkekte ise 55 yaşını dolduran SSK’iler için 15 yıl 3600 gün, Bağ-Kur’lular için 5400 günle emekli olmak koşulları EYT düzenlemesinde yer almadı.
8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlardan ileri yaşta olan;
- SSK’liler için; 15 yıldan beri sigortalı olup en az 3600 gün prim ödeme şartı korunmakla birlikte emeklilik yaş hadleri kadında 50’den 58’e, erkekte 55’ten 60’a,
- Bağ-Kur’lular için 15 tam yıl (5400 gün) prim ödeme şartı korunmakla birlikte, emeklilik yaş hadleri kadında 50’den 56’ya, erkekte 55’ten 58’e kademelendirilmişti. Bu maddeler EYT düzenlemesi ile değiştirilmedi. Diğer bir ifadeyle, hem SSK’liler hem de Bağ-Kur’lular açısından kısmi yaşlılık aylığında kademeli yaşlar uygulanmaya devam ediliyor. Dolayısıyla, yapılan EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 öncesi yasal düzenlemelerle aynı olmadı. Özellikle ileri yaşta olup 3600 ve 5400 günle emekli olacaklar hâlâ bu umutlarını koruyor ve EYT düzenlemesinin revize edilmesini istiyor. Diğer taraftan, EYT kapsamında aylık talebinde bulunduğu halde, hâlâ aylık bağlama işlemi tamamlanmamış olanlar var. Bunlar genelde birden fazla statüde (SSK, Bağ-Kur, devlet memurluğu ve 506/geçici 20. madde sandığı) hizmeti olanlar.
Hizmetlerin birleştirilmesi veya Bağ-Kur kapsamında olanların prim borçlarının ve sigortalılıklarının tespiti uzun sürdüğünden aylık bağlama işlemleri tamamlanamıyor.
https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/nergis-simsek/devlet-memurlari-icin-yaratilan-magduriyetler-2163422
