Alt işveren çalışanlarının gün ve kazançlarının eksik bildirilmesinin asıl işveren açısından sonuçları

5510 sayılı Kanunun 12/6. fıkrasında asıl işveren, alt işverenin 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlüklerinden dolayı alt işverenle birlikte sorumlu tutulmuştur.

Kanunda yer alan bu yükümlülüğe istinaden alt işverenin istihdam ettiği sigortalıların gün veya kazançlarını eksik bildirmesi veya hiç bildirmemesi halinde, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 102/9. fıkrasında yapılan düzenleme ile alt işveren sigortalılarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin alt işverene ait işyeri sicil numarası belirtilmek suretiyle asıl işveren tarafından Kuruma verilebileceği açıklanmıştır.

…

Ancak alt işverenlerce istihdam edilen sigortalıların gün ve kazançlarının asıl işverenin vergi kimlik numarasının farklı olması nedeniyle alt işverenin SGK işyeri sicil numarası üzerinden ve asıl işveren tarafından MUHSGK uygulaması üzerinden bildirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu bildirimlerin kağıt ortamında düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgeleri ile yapılması halinde ise yasal süresi içinde bile olsa Kanunun 102. maddesine istinaden Kurumca belirlenen şekil ve usulde bildirilmemesi nedeniyle idari para cezasıyla karşılaşılacaktır.

Kaldı ki geriye yönelik olarak alt işveren adına asıl işveren tarafından düzenlenecek aylık prim ve hizmet belgelerinin, üç aylık süre içinde verilse dahi Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 103/4. fıkrasına istinaden bildirimlerin şüpheli görülerek işleme alınıp alınmayacağı noktasında denetime sevk edilmesi de mümkündür.

Ayrıca asıl işveren tarafından alt işveren adına bildirgelerin düzenlenmesi aşamasında sigortalıların eksik bildirilen gün ve kazançlarının tam olarak bilinmesi gerekmektedir. Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, asıl işveren tarafından alt işveren çalışanlarına ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenerek Kuruma verilmesine yönelik olarak Yönetmelikte yer alan düzenlemenin, çalışma hayatında uygulanmasının pek de mümkün bulunmadığı değerlendirilmektedir.

Alt işveren çalışanlarının gün ve kazançlarının eksik bildirilmesinin asıl işveren açısından sonuçları

Alt işverenlerce istihdam edilen sigortalıların gün ve kazançlarının eksik bildirilmesinin ihbar veya şikayet konusu olması yahut olası denetimler sırasında SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarınca bu durumun tespiti halinde;

Eksik bildirim yapılan her bir ay için bilanço esasına göre defter tutuyor ise aylık asgari ücretin 3 katı aşılmamak kaydıyla eksik bildirim yapılan sigortalı başına 1 aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak,

İşyeri defter kayıt ve belgelerinin usulüne uygun düzenlenmemiş olması ve ücret bordrolarının geçersizliği nedeniyle eksik bildirim yapılan her bir ay için 1 aylık asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacak,

Eksik bildirim yapıldığı tespit edilen yıl/yıllarda alt işverenin yararlanmış olduğu asgari ücret destekleri geri alınarak, asgari ücret desteğine isabet eden primler gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte ödenecek,

Sigortalıların gün ve kazançlarının eksik bildirildiğinin tespitine ilişkin tutanak/rapor tarihini izleyen ayda, gerek asıl işveren gerekse alt işverenin 1 ay süreyle prim teşviklerinden yararlanmasına izin verilmeyecek (05746 kanun numaralı Ar-Ge prim desteği ve 14857 kanun numaralı engelli teşviki hariç)

Eksik bildirilen kazanç tutarına isabet eden sigorta primi ve işsizlik sigortası prim borçları gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte ödenecek,

Denetim sonrası ortaya çıkan prim borcu ödenmediği sürece gerek asıl işveren gerekse alt işverenin prim teşviklerinden yararlanılmasına izin verilmeyecek, (14857 Kanun numaralı prim teşviki hariç)

Söz konusu borçlar ödenmediği sürece Kurumdan borcu yoktur yazısı ve ihale konusu işlerde/özel bina inşaatlarında ilişkisizlik belgesi alınamayacaktır.

…

Alt işverenin SGK’ya olan ödeme vadesi geçmiş borçları nedeniyle Kurumca 6183 sayılı Kanun gereği icra takibine geçilmekte olup, icra takip işlemleri asıl işveren ve alt işveren aleyhine birlikte yürütülmektedir. Ayrıca asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu süre içindeki asıl işverenin alt işverenler nezdindeki sorumluluğu asıl işveren-alt işveren ilişkisi sona erdikten sonra bile devam ettiğinden, prim ve idari para cezası borçları zamanaşımına uğrayıncaya kadar ortaya çıkacak prim ve idari para cezası borçlarının asıl işverenlerden tahsiline başvurulabilecektir.

Sonuç olarak,

Alt işverenlerin çalışanların gün ve kazançlarını eksik bildiriyor olması durumunda, tespiti halinde asıl işverenlerce katlanılacak maliyetin ciddi rakamlara ulaşıyor olması nedeniyle, çalışanların puantaj kayıtlarının ve ücret bordrolarının her ay titizlikle kontrol edilerek eksik ücret ödenmesine ve SGK’ya eksik bildirim yapılmasına müsaade edilmemesi, alt işverenin varsa eksik bildirim yapılan aylara ilişkin geriye yönelik ek bildirge vermeye zorlanması, gerekirse katlanılan maliyet kadar hak edişinden kesinti yapılması, bu durumun devamı halinde daha fazla risk altına girilmemesi adına alt işverenlik sözleşmesinin bir an evvel sona erdirilmesi uygun olacaktır.
https://www.karar.com/yazarlar/eyup-sabri-demirci/alt-isveren-calisanlarinin-gun-ve-kazanclarinin-eksik-1605328