BAĞ-KUR tarım sigortalıları mağdur olmasın!
5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (4) numaralı alt bendindeki sigortalılar Bağ-kur tarım sigortalılarıdır. (Mülga 2926 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılar dahil) Bağ-kur tarım sigortalılarının, kanunla kurulu meslek kuruluşlarına (ziraat odaları, ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde tarım il/ilçe müdürlükleri) ) kayıt tarihinden itibaren en geç bir ay içinde SGK’ya bildirimleri yapılmaktadır. Tarım sigortalıları kendileri de sigortalılık bildirimi yapabilmektedir. Bunların sigortalılıkları; tarımsal faaliyetinin sona erdiği veya 6. maddenin birinci fıkrasının (ı) bendi uyarınca muafiyet kapsamına girdiği, yahut 65 yaşını doldurması nedeniyle talepte bulunduğu tarihten itibaren sona ermektedir. İlgili meslek kuruluşu yani ziraat odaları tarafından bu durumun 10 gün içerisinde SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, ziraat odaları Türkiye’de tarımsal faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişilerin kayıtlı olmaları gereken bir meslek örgütüdür. 9/1/2025 tarihli ve 7538 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 16. Maddesiyle, 5510 sayılı Kanuna geçici 107. Madde eklenmiştir. Söz konusu madde “Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasınm (b) bendinin (4) numaralı alt bendi kapsamında faaliyette bulunanların tarımsal faaliyetlerinin başlaması ve sonlanmasına ilişkin olarak ilgili meslek kuruluşlarınca 8 inci maddesinin üçüncü fikrası ve 9 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen bu maddenin yürürlük tarihinden önceki sürelere ait bildirim yükümlülüklerinin bu maddenin yürürlük tarihinden önce kanuni süresi dışında yerine getirilmiş olması veya bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren 6 ay içinde yerine getirilmesi durumunda idari para cezası uygulanmaz. Bu yükümlülükler için bu maddenin yürürlük tarihinden önce uygulanan idari para cezalarının, kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin edilir, ancak tahsil edilmiş tutarlar red ve iade veya mahsup edilmez. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenir.” Maddenin yürürlük tarihi 15/1/2025 tarihidir. Maddede belirtilen 6 aylık süre 15/7/2025 tarihinde sona ermektedir.
Yapılan yasal düzenlemeyle Bağ-kur tarım sigortalılarının sigortalılık başlangıç ve sona erme durumlarını yasal süreleri içerisinde bildirmeyen meslek kuruluşlarına uygulanan idari para cezalarının terkin edileceği öngörülmektedir. Ancak, daha önce tahsil edilen tutarlar iade veya mahsup edilmeyecektir. Ziraat odaları tarım sigortalılarını 2021 yılından itibaren SGK’ya on-line olarak bildirmeye başlamıştır. Bundan önce bildirimler kağıt ortamında yapılmakta idi. Ziraat odalarının kayıtlarının güncel olmaması nedeniyle sigortalama işlemlerinde tarım sigortalıları ve SGK büyük zorluklar yaşamakta idi. Tarımda kayıt dışılık çok fazla idi. Tarım sigortalılarının, diğer Bağ-kur sigortalılarının bildirim ve tescil işlemlerinden şöyle bir farkı bulunmaktadır. Örneğin, bir vergi mükellefinin kaydının SGK’ya zamanında bildirilmemesi ve SGK’nın bunu 3 yıl sonra öğrenmesi durumunda, SGK bu kişinin tescil kaydını 3 yıl önceki tarih itibariyle oluşturmaktadır. Tarım sigortalılarının sigortalılıkları, bağlı oldukları ziraat odalarınca veya kendilerince bir yıl içinde bildirilmesi halinde, odaya kaydedildikleri tarihten, bu süre içinde bildirilmemesi halinde ise bildirimin SGK’ya yapıldığı tarihten başlatılmaktadır. Yani bunların SGK’ya geç bildirilmesi, sigortalılar açısından mağduriyet, SGK açısından kayıt dışılık yaratmaktadır. İdari para cezalarının terkin edilmesi, ziraat odalarının kayıtlarını SGK’ya açması anlamına gelmektedir. Meslek odaları, idari para cezası nedeniyle bildirimi yapılmayan tarım sigortalılarını SGK’ya bildirmeye başlayacaktır. Ancak, ziraat odasında tescilleri bulunduğu halde SGK’ya Bağ-kur kapsamında bildirimi yapılmayan ve bu nedenle Bağ-Kur tarım sigortalısı sayılmayanların 15/7/2025 tarihi itibariyle tescillerinin yapılması halinde, bunlardan; 2022 sayılı Kanun kapsamında 65 yaş veya engelli aylığı alanlar ile 5510 sayılı Kanun kapsamında yetim aylığı alanların aylıklarının kesilmesi, dul aylığı alanların ise aylıklarının azalması, genel sağlık sigortası kapsamında primleri Devlet tarafından ödenen vatandaşların, bu primlerini kendilerinin ödemesi gibi mağduriyetler oluşacaktır. Bu nedenle, ziraat odalarına kaydı olup (Çiftçi Kayıt Sistemi Kaydı) SGK tarafından henüz Bağ-Kur Kapsamında tescil edilmemiş olanlardan, belirtilen mağduriyetleri yaşamak istemeyenlerden;
- 65 yaş üstünde olanların 15/7/2025 tarihinden önce SGK’nın ilgili birimlerine dilekçe vererek bu kapsamda sigortalı olmak istemediklerini bildirmeleri, -65 yaş altı olanların ise SGK tarafından bu kapsamda sigortalı sayılmamaları için bağlı oldukları ziraat odalarından muafiyet belgesi almaları, Gerekmektedir. Uygulamaya ilişkin yasal düzenleme 2025/Ocak ayında Resmi Gazete’de yayımlandı ancak SGK buna ilişkin herhangi bir genelge henüz çıkarmadı. Konuyla ilgili olarak SGK tarafından sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerinin bilgilendirildiği, ünitelerin de vatandaşı bilgilendirme konusunda çalışmalar yaptığı görülmektedir.
- 65 yaş üstünde olanların 15/7/2025 tarihinden önce SGK’nın ilgili birimlerine dilekçe vererek bu kapsamda sigortalı olmak istemediklerini bildirmeleri, -65 yaş altı olanların ise SGK tarafından bu kapsamda sigortalı sayılmamaları için bağlı oldukları ziraat odalarından muafiyet belgesi almaları, Gerekmektedir.
Uygulamaya ilişkin yasal düzenleme 2025/Ocak ayında Resmi Gazete’de yayımlandı ancak SGK buna ilişkin herhangi bir genelge henüz çıkarmadı. Konuyla ilgili olarak SGK tarafından sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerinin bilgilendirildiği, ünitelerin de vatandaşı bilgilendirme konusunda çalışmalar yaptığı görülmektedir.
https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/nergis-simsek/bag-kur-tarim-sigortalilari-magdur-olmasin-2416077
