Çalışma hayatında mobbing

Çalışanları çalışma hayatından koparan işçi ve işveren ilişkilerini zedeleyen, dava aşamalarıyla karşı karşıya bırakan, tazminatlara konu olan mobbing sıklıkla karşılaştığımız bir kavram haline gelmiştir.

Sözlük anlamı bezdiri olarak yorumlanır. Bu bezdiri işleminin, ana figürü insandır. Bezdiri mağduru da insandır. Bu insanlar çalışma hayatında üst, orta ve alt kademe yöneticiniz olduğu gibi, çalışma arkadaşlarınızda olabilir kaba tarifi ise kabadayılık anlamına gelir.

Çalışanı yıldırmak ve işyerinde psikolojik anlamda terör estirmektir. Günümüzde bu konu hakkında bilimsel çalışma olarak, sosyoloji ve hukuk biliminde inceleme alanı olarak yer alır.

İşyerlerinde iş ve işlemlerin aksamasına, üretim ve kalite çemberlerinin bozulmasına, işyerlerinin kapanmasına kadar süren süreçlerle de zarar verici boyutuna rastlayabiliyoruz.

Konu oldukça önemli olduğu için psikiyatri anlamında değerlendirilmiştir.

Mobbing kavramı özellikle 1970 ’li yıllarda kapitalist üretim çağında aşırı kazanma hırslarıyla birlikte çalışanlar üzerinde baskı gruplarıyla bezdiri eylemleri sonucunda yaygınlaşmıştır. İşsizlik ve işten çıkarılma korkusuyla, ekonomik anlam da zayıf halkalar haline gelen çalışanlar mobbingin etkisini daha çok şiddetli şekilde görmektedir.

Mobbing’e zemin hazırlayan kavramlar açısından;

a.) Ekonomik belirsizlikler,
b.) Politik krizler,
c.) İşsizlik oranlarının artışı,
d.) Fazla mesaili çalışma hayatı(270 saat ve üzerinde )
e.) Üretim çarklarında aşırı karlılık hırsı, fazla üretme ile birlikte işyerlerinde baskılar.

Kapitalizmle birlikte ortaya çıkan yenidünya düzeninde Neo Liberal politikalar, mobbingle yıldırım hızıyla çalışma hayatında yer alıyor.

MOBBİNG YAPANLARIN PROFİLİ 

İşyerlerinde bu işlemleri yapan kişilerin profil yapısını psikiyatrik tanımlaması;

Antipatik olmaları, denetime önem veren, yapısal anlam da korkak, aşırı sinirli, güç kullanma hırsı, art niyetli, her an hile yapan, bunları yapmaktan çekinmeyen, menfaati ön planda tutan kişi profiline sahiptirler. Burada bu yapıda olan kişiler kendilerini daima üstün gören bir yapıya sahiptirler. Tüm eylemlerinde ön yargılarıyla hareket ederler.

UĞRAYANLARIN PROFİL YAPISI

Bunun altında ezilenler ise inovatik düşünme kabiliyeti olan zeki,üreten ve yenilikleri takip eden, yetenekli,üretim alanında yaratıcı olanlar,gelişmelere açık olan,iletişim ağları açık olan bu kişiler ileride mobbing yapan kişilerin tahtını sağlayan kişilerdir. Etik kurallara bağlı olan,mesleki bilgi ve donanımı eğitimle kısıklı olmayıp üstüne bilgi aktaran kişiler. Özellikle genç, orta ve yaşlı çalışanlar mobbing maruz kalır

İSPAT KONUSU!

Dava aşamasında ispatı oldukça zor bir durumdur. Belge üzerinden hareket edildiği gibi, şahitlerinde bu belgeleri mobbinge uğrayan kişinin dava konusuna göre ifade vermesi de gerekir. Somut belgeler üzerinden konuşulmalı, soyut olmaması gerekir. Burada davalı konum da olan işverende mobbing yapmadığını ispat etmekle yükümlüdür. Çalıştığınız yerdeki yöneticinize açıkça duruma itiraz ettiğinizi söyleyin, taciz edici söz ve davranışlarını durdurulmasını isteyin. Yanınızda güvendiğiniz ve gerekirse tanıklık edebilecek bir iş arkadaşınız olsun. Olayları, verilen anlamsız emirleri ve uygulamaları yazılı olarak kayıt edin. İlk fırsatta bu davranışı sergileyenleri yetkililere rapor edin, eşitiniz ise üstünüze, üstünüz ise yönetim kurulu ve insan kaynaklarına durumu açıkça ve kanıtlarıyla bildirin. Gerekiyorsa, tıbbi ve psikolojik yardım alın. Hem yardımcı olacaktır, hem de kanıt oluşturacaktır. Şikayetiniz hakkında kuruluşunuz içinde ne yapıldığını araştırın. İş arkadaşlarınızla durumunuzu paylaşın, onlar da aynı şekilde rahatsız olabilirler, grupça başvurmanız daha etkili olabilir. Bunlar mobbingi bir bütün olarak durdurmuyorsa hukuksal başvuru için elinizde yeterince malzeme toplanmış olur. Suç olarak tanımlanması da uygulamaların azalmasında katkı sağlayacaktır. Hem mobbingciler’in geri çekilmesini sağlayacak hem de çalışanların çaresiz kalmasını engelleyecektir.

HASTALIK TÜRLERİ

Uykusuzluk, iştahsızlık, depresyon, sıkıntı, hareketsizlik ve panik atak gibi belirtiler gösteriyorlar. Bu hastalığın farkında olmayan çalışanlara maliyeti oldukça yüksek olup kalıcı hasarlar bırakma riski de taşıyor.

GENELGE

A.) Bu konuda kurul oluşturulacaktır.
B.) İşveren, yönetici ve tüm çalışanlar psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek temel hak ve özgürlüklerin ihlali anlamına gelen her türlü eylem ve davranıştan kaçınacaklar.
C.) İşyerlerinde psikolojik tacizle mücadele öncelikle işveren ve yöneticilerin sorumluluğunda olup işveren ve yöneticiler iş yerlerinde psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek veya buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek her türlü riski gözetecek, önleyici ve koruyucu politikalar geliştireceklerdir.
D.) İş yerlerinde psikolojik tacize yönelik farkındalığın artırılması amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerinin düzenlenmesi ve yaygınlaştırılmasına özen gösterilecek, eğitim programlarında psikolojik taciz konusuna yer verilerek tüm çalışanlara çalışan hakları ile başvuru mekanizmaları hususlarında gerekli bilgilendirme yapılacaktır.
E.) İş yerlerinde psikolojik taciz iddialarının araştırılması ve soruşturulmasında gizliliğin ve şahısların özel hayatlarının korunmasına ve gerçeğe aykırı psikolojik taciz iddialarıyla kurum ve kuruluşların itibar ve saygınlıklarına zarar verilmemesine azami itina ve hassasiyet gösterilerek süreç ivedilikle yürütülecektir.
F.) Toplu iş sözleşmelerine ve toplu sözleşmelere psikolojik taciz hususunda önleyici ve koruyucu nitelikte hükümler konulmasına özen gösterilecektir.
G.) ALO 170 hattında görevli psikologlar vasıtasıyla psikolojik tacize maruz kalan çalışanlara bilgilendirme yapılmasına, yardım ve destek sağlanmasına titizlikle devam edilecektir.

Genelge çağın salgın hastalığı olan mobbingi ortadan kaldırmada etkin bir ilaç olacak mı?