Evlerde çalıştırılacak yabancıların çalışma izin ve sigortalılık süreçleri

Hasta, yaşlı, engelli ve çocuk bakımı için özellikle yatılı istihdam edilecek Türk vatandaşı temininde yaşanan zorluklar nedeniyle, bu ihtiyacın giderilmesi noktasında ülkemizde yabancı çalışan sayısı her geçen gün artmaktadır.

Evlerde çalıştırılacak yabancılar için çalışma izni alınması ve bu kişilerin 5510/4-a kapsamında sigortalı olmaları zorunlu tutulduğundan, herhangi bir cezayla karşılaşmamak adına aşağıda belirtilen süreçlere dikkat edilmelidir.

ÇALIŞMA İZİN SÜREÇLERİ

Evlerde çalıştırılacak olan yabancılar için çalışmaya başlamadan önce çalışma izni alınması şarttır. Çalışma izin belgesine ilişkin işlemler işverenlerince, https://calismaizni.gov.tr adresinden “Başvuru Yap” butonuna basılmak suretiyle erişilen “Yabancıların Çalışma İzinleri Başvuru Sistemi (e-İzin)” sistemi üzerinden elektronik imza ile yapılmaktadır. Başvuru sırasındaki işlem adımlarına https://calismaizni.gov.tr adresinden ulaşılabilecektir.

Çalışma izin başvuruları yabancının yurt dışında ve yurt içinde olmasına göre farklı şekilde yapılabilmekte olup, yurt içinden yapılacak başvurularda yabancının toplam süresi en az 6 ay olan ve geçerliliği devam eden bir ikamet izni olmalıdır.

Evlerde çalıştırılacak yabancılara ilişkin çalışma izin başvuruları aşağıda belirtilen kişiler tarafından yapılabilmektedir.

Çocuk bakımı için;

• Anne ve babanın evli olması halinde çocuğun annesi veya babası,

• Anne ve babanın boşanmış olması halinde çocuğun velayeti bulunan annesi veya babası,

• Çocuğu evlat edinen kişi,

• Çocuğun vesayet altında olması halinde çocuğun vasisi,

• Koruyucu aile uygulaması kapsamında koruyucu anne veya koruyucu baba statüsü sahibi kişiler,

• Evlilik birliği dışında doğan çocuğun annesi veya çocuğu resmi olarak tanımış babası,

Engelli veya yaşlı bakımı ile hasta refakati için;

• Engelli, hasta veya yaşlının kendisi,

• Engelli, hasta veya yaşlının birinci veya ikinci derece yakınları,

• Engelli, hasta veya yaşlının vesayet altında olması halinde vasisi,

Çalışma izni başvurularının değerlendirilmesi sırasında dikkat edilen kriterler;

• Bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin sağlık durumu ve yaşı,

• Bakım yapacak veya refakat edecek yabancının eğitimi, mesleki tecrübesi, Türkçe dil bilgisi düzeyi, Türkiye’de ikamet veya çalışma geçmişi, medeni hali ve yaşı,

• İşin özel niteliğini gösterir diğer hususlar,

• İşverenin sosyo-ekonomik durumu ile mal varlığı, aylık sürekli ve düzenli geliri,

dikkate alınır.

Ev hizmetlerinde bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin veya bu kişinin bakıma/refakate destek olacak ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımı yakınlarının yeterli düzeyde sürekli ve düzenli gelire sahip olmaları, ayrıca yeterli düzeyde sürekli ve düzenli gelire sahip olduğunu gösterir ilgili kurum ve kuruluşlarca düzenlenmiş belge ve bakıma destek olacağına dair noter onaylı taahhütnamenin ibrazı gerekir.

Yabancı çalışana ödenecek en az ücret

Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancıya ücret ödenecek en az ücret asgari ücret tutarında olacaktır. Ayrıca yabancıların ev hizmetlerinde kısmi süreli çalışmalarına izin verilmediğinden, sosyal güvenlik primlerinin çalışma izni başvurusu esnasında beyan ve taahhüt edilen ücret üzerinden ve tam zamanlı (aylık 30 gün üzerinden) yerine getirilmesi zorunludur.

SGK İŞLEMLERİ

Ev hizmetlerinde ilk defa sigortalı çalıştıracak olan işverenlerin öncelikle e-Devlet uygulamalarında “İşyeri Bildirgesi” seçeneği vasıtasıyla ulaşılan ekran vasıtasıyla işyeri bildirgesi düzenlemeleri gerekecektir.

İşyeri bildirgesinin en geç işe başladığı ayın sonuna kadar gönderilmesi gerekmektedir. İşyeri bildirgesinin düzenlenmesi aşamasında yabancı çalışana ilişkin bilgiler de sisteme girileceğinden ayrıca işe giriş bildirgesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

İşyeri bildirgesinin düzenlenmesi sırasında;

•“GERÇEK KİŞİ İŞYERİ BİLDİRGESİ DÜZENLE” seçeneği işaretlenmeli,

•“Kolay İşverenlik Kapsamında İşyeri” seçeneği “Evet (Ev Hizmetlisi)” seçilmeli,

• “İşyeri Adres Bilgileri” seçeneğine ev hizmetlisinin çalışacağı adres bilgileri yazılmalı,

• “e-Bildirge kullanıcı” bölümüne SGK işlemlerini yapacak kişiye ilişkin bilgiler girilmeli,

•Yabancı çalışanın sigorta kolu bölümünde, “Ek-9 10 Günden Fazla Uzun Vade” seçeneği işaretlenmeli,

• Meslek kodu bölümünde, ev hizmetlisi çocuk bakıcılığında çalıştırılacak ise “5311.02-Evde Çocuk Bakımı”, hasta bakımında çalıştırılacak ise “5321.01- Evde Hasta Bakım Elemanı” yaşlı bakımında çalıştırılacak ise “5321.05- Yaşlı Bakım elemanı” seçeneği işaretlenmeli

•İşyeri bildirgesinin onaylanması sonrasında çalışma izin belgesi taranarak SGK’ya gönderilmelidir.

İşyeri bildirgesinin düzenlenmesi ve SGK tarafından onaylanmasının ardından;

• Şifre talep edilen kişi tarafından e-Devlet ’de yer alan “e-SGK Şifre” şifre uygulaması vasıtasıyla e-Bildirge şifresi alınmalı.

• Sonrasında SGK “İşveren Sistemi” uygulaması üzerinden yabancının ay içindeki çalışma gün sayısı (30 gün), brüt prime esas kazancı ve teşvik kanun numarası girilmelidir.

Ayrıca sisteme girilen bilgiler dâhinde SGK primleri takip eden ayında 15’inde otomatik tahakkuk ettirilecek olup, aynı ayın sonuna kadar da ödenmesi gerekecektir.

Yabancının işten ayrılması

Yabancı çalışanın işten ayrılması halinde, en geç işten ayrılış tarihini takip eden on gün içinde e-SGK uygulaması üzerinden işten ayrılış bildirgesi düzenlenmelidir.

Ayrıca çalışma izninin bittiği tarihte işten ayrılan yabancılar hariç, çalışma izin bitiş tarihten önce işten ayrılan yabancılar için e-İzin sistemi vasıtasıyla Bakanlığa bilgi verilmesi zorunludur.

https://www.karar.com/yazarlar/eyup-sabri-demirci/evlerde-calistirilacak-yabancilarin-calisma-izin-ve-1605095