Hem eşten hem de ana/babadan ölüm aylığı bağlanması

5510 sayılı kanunun 34. maddesinde ölen ana/babalarından dolayı kız çocuklarına ölüm aylığı bağlanması; yaş koşulu aranmaksızın, kız çocuğunun evli olmaması, evli olmakla beraber sonradan boşanması veya dul kalması, 5510 sayılı kanun veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık almaması şartlarına bağlanmıştır. 

Ölen sigortalının dul eşine ölüm aylığı bağlanması için aranan tek koşul, ölen sigortalı ile ölüm tarihinde resmi nikâh akdinin bulunmasıdır. Dolayısıyla, hak sahiplerine bağlanan ölüm aylıkları, hak sahiplerinin kendi sigortalılıkları nedeniyle bağlanan aylıklar olmadığından, ölen eşinden aylık bağlananların aldıkları ölüm aylığı, ana/babadan hak sahibi olmalarına engel oluşturmamaktadır. 

Kız çocukları ölen eş ve ana/babalardan dolayı ölüm aylığına hak kazanabilmektedir. Ancak, hak kazanılan bu aylıkların ödenmesinde 5510 sayılı kanunun 54. maddesinde sınırlama getirilmiştir. Maddede; “Hem eşinden hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığı” diğer bir ifadeyle, tercih hakkı verilerek tek dosyadan yani ya eş ya da ana/baba dosyasından aylık bağlanacağı öngörülmüştür. 

Öte yandan, 5/12/2017 tarihinde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin geçici 4. maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklikle, 2008/Ekim öncesi ölen sigortalıların hak sahiplerine gelir veya aylık bağlanmasında; 

- Ölen sigortalıya ilişkin koşulların tespiti, gelir veya aylığın hesaplanması ile paylaştırılmasında ölüm tarihindeki, 

- Hak sahiplerine ilişkin koşulların tespitinde ise hak sahibi olma niteliğinin kazanıldığı tarihteki kanun hükümlerinin uygulanması öngörülmüştür. Buna göre, 5510 sayılı kanunun geçici 1. maddesi kapsamında olmayıp 5/12/2017 tarihinden sonra 5510 sayılı kanunun 34. maddesine göre bağlanacak gelir/aylıklar, kanunun 54’üncü madde kapsamında değerlendirilecektir. 

008/Ekim sonrası vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı almakta iken ölüm tarihi 2008/Ekim ayından önce veya sonra olan babasından/annesinden dolayı farklı ya da aynı statü kapsamında 5/12/2017 tarihinden sonra ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunanlara, ana/baba dosyasında 2008/Ekim öncesi hak sahipliği bulunup bulunmadığına (5510 sayılı Kanunun geçici 1. maddesi kapsamına girip girmemesine göre) göre değerlendirme yapılarak, hak sahipliği yoksa kanunun 54. maddesi gereğince tercih ettiği aylık, hak sahipliği var ise ana/ babanın ölüm tarihinde geçerli mevzuata göre aylık bağlanmaktadır. 

2008/Ekim öncesi vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı almakta iken ölüm tarihi kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra olan babasından/annesinden dolayı 5/12/2017 tarihinden sonra; 

- Farklı statü kapsamında ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunanlara kanunun 54. maddesine göre değerlendirme yapılmayarak her iki aylık da tamdan, 

- Aynı statü kapsamında ölüm aylığı bağlanması talebinde bulunanlara kanunun 54. maddesine göre değerlendirme yapılarak tercih ettiği aylık, ödenecektir. 

5434 sayılı kanuna göre eşinden veya babasından ölüm aylığı almakta iken kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra vefat eden eşinden veya babasından dolayı 4/1-(a) yahut 4/1-(b) kapsamında ölüm aylığı talebinde bulunan hak sahiplerine, kanunun 54. maddesi ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin geçici 31. maddesi uyarınca yapılan karşılaştırma işleminde; iştirakçiliği kanunun yürürlük tarihinden önce başlayan kanunun 4/1-(c) bendi kapsamındaki sigortalılar hariç tutulduğundan bu kapsamda bağlanan aylık, 4/1-(a) ve 4/1-(b) kapsamında babasından dolayı ölüm aylığı bağlanmasına engel teşkil etmemektedir. 

https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/nergis-simsek/hem-esten-hem-de-anababadan-olum-ayligi-baglanmasi-2272727