İşçinin Sık Sık Rapor Alması Nedeniyle Yapılacak Fesih Makul Süre İçinde Yapılmalıdır

4857 sayılı İş Kanunun 18’inci maddesinin ilk bendi uyarınca işçinin yetersizliğinden veya davranışlarından kaynaklanan sebepler iş sözleşmesinin feshi için geçerli sebepler arasındadır. 

İşverenler yıl sonu veya yılın belirli dönemlerinde çalışan sayısını azaltmak veya belli sayıda çalışanı işten çıkarıp yerine yeni çalışanlar alma düşüncesiyle işe iade riskine karşı feshin geçerli olacağı çalışanları belirlemektedir.

Performans düşüklüğü gösterdiği düşünülen çalışanlar, sık sık rapor alan çalışanlar ve iş arkadaşlarıyla sorun yaşayan çalışanlar genelde bu listede üst sıralarda yer alır. 

İşçinin sağlık sorunu nedeniyle aldığı tek rapor veya aralıksız aldığı rapor sürelerinin toplamı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/I maddesinde belirtilen ihbar öneli + 6 haftalık süreyi aşıyorsa iş sözleşmesi işveren tarafından bildirim süresi beklenmeden derhal feshedilebilir.

İş güvencesi kapsamındaki işçinin raporlu olduğu süre ihbar önelinden 6 hafta fazla olmasa da sık sık rapor alması işyerinde olumsuzluklara yol açmış ise iş sözleşmesi bildirimli olarak feshedilebilir.

İşçinin sık sık hastalanarak rapor almasının geçerli neden kabul edilebilmesi için Yargıtay içtihatlarına dikkat etmek, ileride işe iade kararıyla karşılaşmama adına önemlidir.

İşçinin Sık Sık Rapor Alması İşyerinde Olumsuzluklara Yol Açmalıdır

İşçinin sık sık rapor alması nedeniyle yapılacak feshin geçerli sebebe dayandığının kabulü için öncelikle bu durumun işyerinde olumsuzluklara yol açması gerekmektedir. 

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin kararında; “Davacının sık sık rapor alması nedeni ile önceden hazırlanan uçuş programlarının aksayacağı, iş gücü planlamasının değişeceği açıktır. Davacının sık sık rapor alması işyerinde olumsuzluklara yol açmış ve iş ilişkisinin işveren açısından çekilmez hale getirmiştir. İşverenin feshi, davacının yeterliliğinden kaynaklanan geçerli nedene dayandığından, davanın reddi gerekir.” (Yargıtay 9. H.D. 2012/22940 E.  ,2013/117 K.) ifadelerine yer verilmiştir.

Yargıtay’ın bir başka kararında işçi 2014 yılında 7 kez toplam 28 gün, 2015 yılında 11 kez toplam 40 gün, 2016 yılında 11 kez toplam 60 gün olmak üzere son üç yılda toplam 128 gün sık aralıklarla rapor kullanmıştır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararında bu davranışının iş akışını bozacağının açık olduğu ve işverenin buna katlanmasının beklenemeyeceğini belirterek fesih için geçerli sebep kabul etmiştir. (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2017/27981 E., 2018/14424 K.)

Fesih, İşçinin Son Raporu İtibariyle Makul Sürede Yapılmalıdır

İşçinin sık sık rapor almasının işyerinde olumsuzluklara yol açtığının ispatı feshin geçerli sebebe dayanması için yeterli değildir. İşveren feshinin geçerli nedene dayanmasında haklı sebeple derhal fesihte olduğu gibi 6 iş günlük süre olmasa da Yargıtay makul sürenin geçtikten sonra gerçekleşen fesihleri geçersiz kabul etmektedir.

Yargıtay’ın kararlılık kazanan uygulaması gereği, işverenin feshe konu geçerli nedeni öğrendikten sonra, fesih hakkını makul süre içinde kullanması gerektiğini, bu süre geçtikten sonra yapılan feshin geçersiz olacağını belirtilmiştir. (12.9.2005 gün ve2005/ 24429 Esas, 2005/29361 Karar sayılı ilamı).

Makul sürenin ne kadar olacağı ise olay özelinde değerlendirilmelidir. Yargıtay’ın sık sık rapor alınmasında makul süre hususunda görüşü; “işçinin feshe konu edilen davranışı iş yerinde olumsuzluklara neden olmaya devam ediyor ve iş yerinde iş ilişkisinin devamını etkiliyorsa, bir anlamda işçinin davranışı veya diğer geçerli nedenler etkisini yitirmemiş ise, makul süre geçmediğinin kabulü gerekir” şeklindedir. 

İşçinin son aldığı rapor ve alınan savunması sonrasında bir süre geçmiş ve artık işçinin işe gelmemesi işyerinde olumsuzluklara neden olmaya devam etmiyorsa fesih nedeni artık geçerliliğini kaybetmiş kabul edilecektir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 01.04.2013 tarihli kararında son rapor tarihi itibariyle 3 ay, savunma alınmasının üzerinden ise 2 ay geçmiştir.

“Dosya içeriğine göre kabin memuru olarak çalışan davacının 2011 yılında toplam 61 gün ve en son Ekim 2011 tarihinde olmak üzere 6 kez rapor aldığı, savunmasının 17.01.2012 tarihinde bu nedenle alındığı, iş sözleşmesinin ise 14.03.2012 tarihinde feshedildiği, somut uyuşmazlıkta davacının son rapor aldığı tarihinden fesih tarihine kadar yaklaşık 3 ay, savunmasının alındığı tarihten fesih tarihine kadar ise 2 ay geçtiği, davacının son rapor aldığı tarihten sonra bu raporlu durumunun işyerinde olumsuzluklara yol açtığı ve iş sözleşmesinin çekilmez hal aldığının devam ettiğinin kanıtlanmadığı ve fesih hakkının makul süre içinde kullanılmadığı anlaşıldığından sonuç itibari ile doğru olan kararın bu gerekçe ile ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 01.04.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2013/5303 E., 2013/10634 K.)

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 22.01.2018 tarihli bir kararında ise işçi aldığı son rapor 2015 yılı Ağustos ayında iken fesih 2016 yılı Ocak ayında yapılmıştır. Makul süre içinde fesih yapılmadığı için Yargıtay feshin geçerli sebebe dayanmadığı yönünde karar vermiştir.

“Somut uyuşmazlıkta, davalı iş yerinde boyacı olarak çalışan davacının iş sözleşmesi, sık sık rapor alarak iş akışını olumsuz etkilemesi gerekçesi ile feshedilmiştir. Dosya içeriğine göre, davacı işçinin davalıya ait işyerinde yaklaşık 4 yıl 8 ay çalıştığı, davalının sunduğu tabloya göre en son 2015 yılı Ağustos ayında istirahat aldığı görülmüş olup, iş sözleşmesinin 12/01/2016 tarihinde feshedildiği en son rapora göre feshin makul süre içinde yapılmadığı gibi feshin geçerli nedene dayandığının kanıtlanamadığı anlaşıldığından feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi hatalıdır.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/35051 E.,  2018/768 K.)

Yargıtay’ın bir başka kararında işçinin son raporunun üzerinden 4 ay, savunmasının alınma tarihinden itibaren ise 2 ay geçmiştir. 9. Hukuk Dairesi fesih hakkının makul süre içinde kullanılmadığı gerekçesiyle işçinin işe iadesi yönünde karar vermiştir.

“Somut uyuşmazlıkta raporun alındığı tarihten fesih tarihine kadar yaklaşık 4 ay, savunmasının alındığı tarihten fesih tarihine kadar ise yaklaşık 2 ay geçmiştir. Fesih hakkının makul süre içinde kullanılmadığı anlaşılmaktadır. Davanın kabulü yerine yazılı gerekçe ile reddine karar verilmesi hatalı bulunmuştur.” (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2013/13096 E., 2014/8304 K.)

Özetle, işçinin sık sık rapor alarak işe gelememesi işyerinde olumsuzluklara yol açıyorsa yapılacak fesih, geçerli sebebe dayanmaktadır. Ancak işçinin son aldığı rapor üzerinden uzun süre geçmiş ise artık yapılacak fesih geçersiz kabul edilecektir. 

Geçerli nedenle fesihte dikkat edilecek makul süre olay özerinde farklılık göstermektedir. Sık sık rapor alan işçinin yetersizliği nedeniyle yapılacak fesihlerde Yargıtay, fesih tarihinin iki ayı aşması halinde makul sürenin geçildiğini kabul etmektedir.