KISMİ SÜRELİ ÇALIŞLARIN EKSİK GÜNLERİNİ 30 GÜNE TAMAMLAMALARI İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSULAR

I-GİRİŞ :

        4857 sayılı İş Kanunu’nun 13. maddesine göre kısmi süreli (Part-Time) çalışanlar ile puantaj kayıtlarına göre ay içinde 30 günden az çalışanlar, çalışmadıkları eksik günlerinin sigorta primlerini istemeleri halinde isteğe bağlı olarak kendileri tarafından ödenmek üzere ay içindeki toplam prim günü sayısını 30 güne tamamlayabilirler.                                          

        Bu yazımızın konusu, kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ay içinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanların ay içerisinde  8 gün ve daha az çalışanlar  ile ev hizmetlerinde 10 günden az çalışanların Genel Sağlık Hizmetlerinden nasıl yararlanacakları ve ayrıca kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar  ile ev hizmetlerinde çalışanların ay içinde çalışmadıkları eksik günlerini nasıl 30 güne tamamlayarak hizmetlerine saydıracaklarının açıklamaları olacaktır.

II- Puantaj Kayıtlarına Göre Çalışanların Eksik Günlerini Borçlanma Şartları: 

        Kısmi süreli bir iş sözleşmesi olmadan Puantaj Kayıtlarına göre çalışanlar için eksik gün nedeni 07 kodu verildiğinde, SGK tarafından bunun kabul edilmeyeceği ve günde çalışma süresi bir saat dahi olsa bunun tam gün kabul edileceği çok kişi tarafından bilinmemektedir. 

        SGK’nın 2020/20 sayılı Genelgesinin 1.2.3.6- Eksik gün bildiriminde puantaj usulü çalışma başlıklı maddesine göre, eksik gün nedeni olarak 07- puantaj kayıtları seçeneğini kodlayan işverenlerin, kısmi süreli bir iş sözleşmesi olmaksızın yalnızca puantaj kayıtlarındaki giriş çıkış saatlerini baz alarak ve toplam çalışma saati sayısını 7,5 saate bölmek suretiyle prim gün sayısını tespit etmeleri durumunda, bu bildirimlerin doğruluğunun kabulüne imkan bulunmamakta olup, kısmi süreli iş sözleşmesinin olmaması sigortalının puantaj cetvelindeki çalışma süresi bir saat bile olsa prim gün sayısı bir gün olarak kabul edilecektir. 

        Bu nedenle, kısmi süreli iş sözleşmesi olmayan birisi için puantaj cetveline göre 07 kodu ile bildirilen eksik gün nedeni SGK tarafından kabul edilmemekte ve puantaj kayıtlarında sigortalının imzasının bulunduğu her gün bir tam gün olarak kabul edilecektir.

III- Eksik Günlerin Borçlanarak Ödenmesi:

        Hatırlanacağı gibi kısmi süreli çalışmalarda, ay içindeki eksik günlerin borçlanması ile ilgili uygulama, 6111 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun 41. maddesinde yapılan yeni bir düzenlemeyle getirilmişti. Yapılan bu düzenlemeye göre 25.02.2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik günlerini borçlanarak 4/a kapsamındaki sigortalılık hizmetlerine sayılması sağlanmıştır.

        Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2013/11 sayılı Genelgesi uyarınca, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre kısmi süreli çalışanlar ile ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışan sigortalıların 25.02.2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin eksik günlerini borçlanma kapsamında ödeyebilmeleri için, aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile bildirilen eksik gün nedenlerinin (06) Kısmi İstihdam, (17)ev Hizmetlerinde 30 günden az çalışan ile (23) Yarım Çalışma ve (24) yarım Çalışma ve Diğer kodların olması gerekir. 

IV- Kısmi Süreli Çalışma Nedir?
        Bilindiği üzere kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışma, işçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmi süreli (part-time) iş sözleşmesidir. İş Kanunu’nun 63. maddesine göre, genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok 45 saattir. Bir çalışmanın kısmi süreli çalışma olarak kabul edilebilmesi için, haftalık çalışma süresinin en fazla normal haftalık çalışma süresinin 2/3’ü (30 saat) ve daha az olması esastır. İşçi, haftalık çalışma süresi 30 saati aşmamak kaydıyla haftanın 6 günü çalıştırılabilir. Haftanın 6 günü çalışan  işçiye yedinci gün hafta tatili verilmesi zorunludur. Kanunda belirtilen bu şekildeki çalışma ancak Kısmi Süreli Çalışma olarak kabul edilecektir. 

        İş sözleşmesi saat ücreti karşılığı yapılmış ise kısmi süreli çalışan sigortalının ay içindeki çalıştığı toplam sürenin, 4857 sayılı İş Kanunu’na göre günlük olağan çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle, sigortalı için bildirilmesi gereken prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. Bu şekilde yapılacak hesaplamalarda 7,5 saatin altındaki çalışmalar bir güne tamamlanır. 

Buna göre;

1- 7226 sayılı Kanunun 45. maddesiyle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 88. maddesinde yapılan düzenlemeyle, İş Kanunu’na göre kısmi süreli veya çağrı üzerine ay içinde 9 gün ve daha fazla çalışanlar ile ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalışanların istemeleri halinde ay içinde çalışmadıkları için primleri ödenmeyen eksik günlerinin sigorta primlerini, isteğe bağlı olarak kendileri tarafından ödenmek kaydıyla 30 güne tamamlayabilirler. Bu şekilde ödenen primler işçinin 4/a (SSK) kapsamındaki hizmetine ilave edilecektir. Bu durumda çalışanlar, ay içindeki eksik günlerini 30 güne tamamlayanlar, genel sağlık sigortasının tüm hizmetlerinden de yararlanabileceklerdir.

Bu şekilde eksik günlerinin primlerini isteğe bağlı olarak ödemek isteyenler, sigorta primine esas günlük kazancın alt sınırı olan 666,75 TL ile üst sınırı olan 5000,63 TL arasında kalmak kaydıyla kendilerinin belirleyeceği ücretin % 32,5 tutarında sigorta primini ödemeleri gerekmektedir. Çalışanlar bu kapsamda SGK’ya borçlanma başvurusunda bulunduktan sonra SGK’nın yazısı kendilerine tebliğ tarihinden sonra bir ay içinde hesaplanan sigorta primini SGK’ya ödemeleri gerekir. 

2- İş Kanunu’na göre kısmi süreli veya çağrı üzerine ayda 8 gün ve daha az çalışanlar ile 5510 sayılı Kanunun Ek 9. maddesi kapsamında ayda 10 günden az süre ile sigortalı çalıştırılanlar, iş kazası ve meslek hastalığı yönünden sigortalı sayılacak ve bu kişiler için çalıştırıldıkları her bir asgari ücretin günlük tutarının % 2’si oranında iş kazası ve meslek hastalığı primleri çalıştıran kişi tarafından ödenecektir. Bu şekilde çalışanlar isterlerse, % 32,5 oranındaki uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde, (emeklilik) ve genel sağlık yardımlarından da yararlanabileceklerdir. 

Uzun vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası tescilinde sigortalılardan herhangi bir müracaat alınmayacak, tescil ve tahakkuk kaydı Kurumca elektronik ortamda oluşturulacaktır. Sigortalılığın sona ermesinde de aynı şekilde işlem yapılacaktır. 

3- İş Kanunu’na göre kısmi süreli veya çağrı üzerine ayda 8 gün ve daha az çalışanlar ile ev hizmetlerinde ayda 10 günden az süre ile çalışanlar, bir sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi ise, genel sağlık sigortası primini 30 güne tamamlamazsa da, örneğin eşi üzerinden genel sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecektir.

V- Sonuç Olarak.

1- 7226 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanunda yapılan bu düzenlemeyle, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 13. maddesine göre kısmi süreli (Part Time) veya çağrı üzerine işyerinde hizmet akdiyle sigortalı olarak çalışanlar ile 5510 sayılı Kanunun Ek 9. maddesine göre ev hizmetlerinde ay içinde 10 günden fazla çalışanlar, çalışmadıkları eksik günlerinin sigorta primlerini isteğe bağlı olarak kendileri tarafından ödemeleri ve böylece ay içindeki toplam prim günlerini 30 güne tamamlamaları ve bu şekildeki hizmetlerinin de 4/a (SSK) kapsamında sayılması nedeniyle çok daha erken emeklilik hakkını elde etmeleri açısından son derece yararlı bir uygulamadır. Bu bakımdan, ay içinde çalışmadıkları eksik günlerinin sigorta primlerini mutlaka ödemelerini ve bunun kendileri için büyük bir fırsat olduğunu belirtmek istiyorum

2- Yukarıda da belirtildiği gibi, kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ve ay içinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanların ay içerisinde 8 gün ve daha az çalışanlar ile ev hizmetlerinde ayda 10 günden fazla çalışanlar isterlerse, %32,5 oranındaki uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primini takip eden ayın sonuna kadar ödemeleri halinde, emeklilik haklarından ve genel sağlık yardımlarından da yararlanabileceklerini ve bunun kendileri açısından son derece önem arz ettiğini özellikle belirtmek isterim.