Prim iademe kanuni faiz uygulanır mı?
Sigortalılık statülerinin çakışması halini düzenleyen 5510 sayılı kanunun 53. maddesinin birinci fıkrasında; sigortalıların 4. maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde sayılan sigortalılık hallerinden birden fazlasına aynı anda tabi olmasını gerektirecek şekilde çalışmaları halinde, öncelikle (c) bendi kapsamında sigortalılığın geçerli sayılacağı belirtilmiştir.
Yine aynı maddenin beşinci fıkrası; “Birinci fıkra hükmü saklı olmak üzere sigortalının, bu madde hükmüne göre sigortalı sayılması gereken sigortalılık halinden başka bir sigortalılık hali için prim ödemiş olması durumunda, ödenen primler birinci fıkraya göre esas alınan sigortalılık hali için ödenmiş ve esas alınan sigortalılık halinde geçmiş kabul edilir” hükmünü amirdir.
Öte yandan, 5510 sayılı kanunun 89. maddesinin üçüncü fıkrasında; yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primlerin, alındıkları tarihten on yıl geçmemiş ise hisseleri oranında işverenlere ve sigortalılara kanuni faizi ile birlikte geri verileceği, kanuni faizin primin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanacağı öngörülmüş ve uygulamaya ilişkin usul ve esasın düzenlendiği SGK’nin “Geçersiz sigortalılık statüsünde yatan primlerin geçerli sigortalılık statüsüne aktarma işlemleri” konulu 20/10/2014 tarihli ve 2014/28 sayılı genelgesinde; “...Aynı anda her iki sigortalılık statüsüne tabi prim ödendiğinin anlaşılması halinde prim aktarımı yapılmayacak, geçersiz sigortalılık statüsü sona erdirilerek ödenmiş olan tutarlar 5510 sayılı kanunun 89’uncu maddesi hükümleri doğrultusunda iade edilecektir” şeklinde talimatlandırılmıştır. İlgili yasal düzenleme ve genelge gereği, sigortalılar adına aynı anda iki sigortalılık statüsüne tabi prim ödendiğinin anlaşılması halinde, 53. maddenin birinci fıkrasındaki kurallar çerçevesinde geçersiz sayılan sigortalılık statüsü sona erdirilerek ve bu statüde ödenmiş tutarlar, kanunun 89. maddesinde belirtilen hükümler doğrultusunda ilgililere iade edilmiştir.
Ancak SGK’nin “İşveren İşlemleri Genelgesi” konulu 18/6/2020 tarihli ve 2020/20 sayılı genelgesinde bu uygulama değiştirilmiş ve genelgede, 5510/53. madde gereği sigortalılık statülerinde meydana gelen çakışma sonucu iptal edilmesi gereken sigortalılık statüsünün 4/a yani SSK çalışması olması halinde, bu kapsamda ödenen primlerin, sigortalı ile işveren arasında kurulan hizmet akdi karşılığında zorunlu olarak ödenmekte olması nedeniyle, çakışan hizmet sürelerine ilişkin işverenlerin ödemiş oldukları primler “yanlış veya yersiz tahsil edilen primler” kapsamında kabul edilmemiş ve bu tutarların faiz uygulanmaksızın ilgililere iade edilmesi talimatlandırılmıştır.
Sunulan gerekçeyle alakası olmayan ve neye istinaden yapıldığı tespit edilemeyen bu uygulama değişikliğiyle, 5510/53. madde kapsamından geçersiz sayılan statü nedeniyle iptal edilen 4/a kapsamındaki hizmetlere ilişkin ödenen primler “yanlış veya yersiz tahsil edilen primler” olmaktan çıkartılmış ve bunların sigortalı ve işverenlere iadesinde kanuni faiz uygulaması sona erdirilmiştir.
SGK’ce uygulanan mevzuat çerçevesinde durumunuza bakıldığında; devlet memuru iken 2000-2008 yılları arasında, SSK kapsamında sigortalılığınız nedeniyle bu statüde de primlerinizin ödendiği ancak kanunun 53. madde hükmü gereği geçerli olan sigortalılık statünüz devlet memurluğu olduğundan, SSK hizmetinizin iptal edilmesi ve ödenen primlerin talebinize istinaden kanunun 89. maddesine göre iade edilmesi gerekmektedir.
Primlerin ait olduğu tarihlerin eski olması nedeniyle, zamanaşımı süresi için primlerin ödenme tarihlerine bakılması gerekmektedir. Primlerin ödenme tarihinden itibaren 10 yıllık süre geçmemiş ise prim iadesi söz konusu olabilecektir. Ancak SGK iptal edilen hizmetin 4/a olması nedeniyle prim iade tutarına kanuni faiz uygulamayacaktır. Bu durum kanunun 89. maddesine aykırılık teşkil etmektedir. 53. madde kapsamında iptal edilen hizmete ilişkin primler “yanlış veya yersiz tahsil edilen primler” olarak kabul edilmiyorsa SGK bunları acaba hangi kapsamda prim olarak değerlendirmektedir?
Netice itibarıyla, prim iadesine konu sürelere ilişkin prim ödeme tarihinden bugüne kadar 10 yıllık süre dolmadı ise iptale konu 4/a hizmetinizin geçtiği işyerinin bağlı bulunduğu SGK’nin ilgili birimine, kanuni faiz ödenmesi talebinizi içerecek şekilde yazılı talepte bulunmanız ve alacağınız cevabi yazıda kanuni faiz ödenmeyeceği hususunun belirtilmesi halinde, durumu dava konusu edebileceğinizi bilmeniz gerekmektedir.
https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/nergis-simsek/prim-iademe-kanuni-faiz-uygulanir-2424757
