Sahte sigortanın diğer yüzü
Çalışma hayatında işyerlerinin, kanun gereği sorumluluk, anlamında bazı meslek mensuplarını istihdam etme zorunluluğu bulunur, bu kişiler bakanlık denetimlerinde sorumlu müdür olacakları için yasak savma adına kağıt üstünde kiralanan diploma varlığı görünür. İş ilişkisi var, fiili çalışma yok. İşyerlerinde yapılan denetimlerde bu işyerlerinde sahte sigortalı, geçersiz iş sözleşmeleri olarak karşımıza çıkar.
ÖRNEKLERİ İŞYERLERİ
Gıda üreten işyerlerinde gıda mühendisleri, zirai alanda üretim yapan işyerleri ziraat mühendisleri, et ve tavuk mezbaha işletmelerinde veterinerler, kimyasal üretim tesislerinde kimya mühendisleri, ilaç üretim işyerleri ve ecza depolarında eczacılar, tıbbi laboratuarlarda ise hekim ya da bu işin ehli meslek diplomaları, meslek odalarının zorunlu tuttuğu işyeri açma ruhsatlarındaki mühendislik dalları (elektrik, elektronik, makine vs.) gibi.
İŞ SÖZLEŞMESİ FİİLİ ÇALIŞMA
Kural olarak çalışma hayatı kriterlerini belirleyen iş sözleşmesi yapılması, fiili çalışma olgusu, ücret ödeme esaslarının belirlenmesi gerekir. Çalışan açısından fiili çalışma ortaya konularak, eylem halinde çalışma varlığından söz edilmesi, çalışma kağıt üstünde yazılı olsa da fiili olması gerekir. Çalışma hayatına yön veren, 6098-4857-5510-6331 sayılı kanunlarda ele alınmıştır. İlerleyen süreçlerde, diploma kirası işçilik alacakları, sigortalılık yönünden hizmet tespit davalarında öne çıkar.
SAHTE SİGORTA
Yapılan denetimlerde, kiralanan diploma kağıt üstünde olup, fiili çalışma yoksa sahte sigorta sorunsalı da işverenleri sıkıntılı süreçlere taşır. Sahte sigorta sorunsalında emeklilik iptalleri, primlerin iptal edilmesi, sağlık hizmetlerinin geri istenilmesi, teşviklerin iptali olmak üzere birden fazla zincirleme bürokratik işlemlerle karşı karşıya kalınır,işin bir de vergisel boyutu olacaktır.
KİRALANAN DİPLOMA
Kiralık diploma, işçinin emek gücünü kullanmadan, karşılıksız sadece ticari ilişkiye aracılık edilen ücret olarak tanımlama yapmak hakkaniyetli olur. Diplomasını kiraya veren kişiler ise kağıt üstündeki işlemlerden doğan riskler hukuki anlamda daha büyük sorunlarla karşı karşıya bırakacaktır. Kiralık Diploma denetimlerde işvereni, işçiyi yaptırımla karşı karşıya bırakır.
DİPLOMA NEDİR?
Şahsına ait bir iş ve işlemi ya da sanatı icra etmeye yönelik olan mesleki anlamda yeterlilik belgesine diploma denilir, kişisel bir belgedir. Bu belgeleri kiralamak ise suça iştirak etmek olup, karşılığında elde edilen kazanç ise haksız bir kazançtır. Fiili olmayan ve kağıt üstünde olan sözleşmelerde kamu kurumlarını aldatma yönünde zararlandırıcı faaliyetlere yol açar.
SUÇ DUYURUSU YAPILIR
Sahte sigortalı olması olgusu ise denetim yapan denetmenler/müfettişler suç unsurunu değerlendirmek suretiyle TCK ilgili birimlere ihbar edilmesi, SGK ve mevzuat gereği işlemlerin yapılmasını gerekli kılıyor. Burada en çok tartışılan konuların başında 4857 sayılı İş Kanunu’nun ilgili maddelerince açılacak davalarda karine teşkil edecek olayları belirleyecektir. Diploma kiralama iş ve sosyal güvenlik alanında önemli bir yer edineceğini şimdiden söylemek gerekir.
NOT...
Akademik anlamda ilgilenenler için İzmir Barosu Dergisi Ağustos 2022 sayısında Dr. Öğretim Üyesi Gülümden Ürcan detay makalesinde erişim var.
https://www.egetelgraf.com/sahte-sigortanin-diger-yuzu
