SGKya 5.000 TLden Fazla Borcu Olanlar 01.10.2024 Tarihinden İtibaren İhalelere Katılamayacaktır
I- Giriş :
Bilindiği üzere; Kamu İhale mevzuatına göre, ihalelere girmek isteyen işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumundan “Borcu Yoktur” yazısını alarak ihaleyi yapacak olan kuruma ibraz etmeleri gerekir. Bununla ilgili olarak, “Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile yapılan yeni düzenlemeye göre, 01 Ekim 2024 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumuna kesinleşmiş 5.000 TL’den fazla borcu olanlar ihalelere katılamayacaktır.
18.05.2024 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in 8. Maddesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki ihalelere katılacak olan gerçek ve tüzel kişilerin, 01.10.2024 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumuna 5.000 TL ve üzerinde kesinleşmiş borcunun olmaması gerekmektedir.
İhalelere katılmak için “Borcu Yoktur” yazılarının verilmesi ile ilgili olarak yapılan bu yeni düzenleme sonucunda, bir çok gerçek ve tüzel işyeri işverenlerin ihalelere katılamama riskiyle karşı karşıya kalacakları ihtimal dahilindedir. Özellikle Türkiye genelinde birçok işyeri bulunan işverenlerin 5.500 TL gibi çok cüz’i olan bir borcunun olduğunu ihale tarihinde tespit edememesi ihtimali olabilir ve gayet doğaldır. Ayrıca kazanılmış olan bir ihalenin, daha sonra Türkiye genelinde asıl işverenin veya taşeronun 5.000 TL üzeri kesinleşmiş bir borcunun tespit edilmesi durumunda ihalenin iptal edileceği ile ilgili yapılan bu düzenleme, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun bu konudaki amacına uygun olmadığı kanısındayım.
II- KamuKurum ve Kuruluşları Tarafından Açılan İhalelere Katılacak Olanların Kesinleşmiş SGK borçlarının Bulunmaması Gerekir:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile düzenlenmiş olan “İhaleye Katılımda Yeterlilik Kuralları” gereği işverenlerin, ihale tarihi itibariyle; Türkiye’nin veya kendi ülkesinin mevzuat hükümleri uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borçlarının bulunmaması gerekmekte olup borcu bulunan isteklilerin ihaleye katılamayacakları, diğer şartları uygun bulunsa dahi, ihale dışında bırakılacağı gerek söz konusu Kanun ve gerekse de buna ilişkin olan Yönetmelik ve Tebliğlerle kesin hükme bağlanmıştır.
01.01.2024 – 30.09.2024 döneminde ihalelere katılmak için ihale tarihi itibarıyla kesinleşmiş borç sınırı olan 60.007,50 TL ile 900.122,50 TL limitinin 5.000 TL’ye düşürülmüş olması, yapılacak olan işe ait alt yapıya, yeterli deneyime ve bilgi birikimine sahip olan Türkiye genelinde çok işyeri olan ve özellikle taşeron çalıştıran birçok şirket, 5.000 TL gibi önemsiz olan bir borcunun olduğunu ihale tarihinde tespit edemeyerek ihaleye girme riski ile karşı karşıya kalacaktır.
III- Kapsama Giren SGK Borç Türleri:
01.10.2024 tarihinden sonra, İhale tarihi itibarıyla işverenin Türkiye genelindeki SGK’ya olan borç aslı ve fer’ileri toplamı dikkate alınmak kaydıyla, 5.000 TL üzeri kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olanlar ihalelere giremeyecek veya ihalelere girip ihalenin kazanılması halinde ise ihaleden men edilerek ihale iptal edilecektir.
İhale tarihinde SGK’ya 5.000 TL üzeri bulunmaması gereken kesinleşmiş borçlar şunlardır:
1. 5510 sayılı Kanun’un 4-1/ (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenin veya
çalıştırdığı alt işverenin (taşeron) muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası primi borçları, idari para cezaları ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zamları tutarları,
2. İhale konusu işler ve özel nitelikteki bina inşaatı işyerlerinden dolayı yapılan
inceleme sonucunda, çıkacak olan eksik işçilik matrahı üzerinden çıkan sigorta primi, gecikme cezası ve gecikme zammı tutarı,
3. Kesinleşmiş mahkeme kararları uyarınca geriye doğru verilen prim belgelerine
istinaden çıkan ve muaccel hale gelmiş sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, işsizlik sigortası prim borçları ile bunlara ilişkin gecikme cezası, gecikme zamları ve diğer fer’ileri,
4. 5510 sayılı Kanun’un 4-/1 (b) bendi kapsamında kendi nam ve hesabına çalışan (gerçek kişi- Bağ-Kur’lu) işverenlerin kendi sigortalılığından dolayı, sigorta primi, sosyal güvenlik destek primi, idari para cezaları, gecikme cezası, gecikme zammı tutarları,
Toplamının, ihale tarihi itibarıyla 5.000 TL’yi aşan tutarı kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak kabul edilecektir.
IV- Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Açılan İhalelere Katılacak Olanların Kesinleşmiş SGK borçlarının Bulunmaması Gerekir:
İhalelere Girmeye Engel Olmayacak Borçlar;
a) Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48 inci maddesi ve ilgili diğer kanunlara göre tecil ve taksitlendirilmiş ya da çeşitli Kanunlar gereğince yeniden yapılandırılmış olan muaccel sigorta primi ve işsizlik sigortası primi ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,
b) Vadesi geçtiği halde ödenmemiş ancak ilgili kanunlar uyarınca ertelemeye tabi tutulan prim borçları. (Örneğin deprem nedeniyle ertelenen)
c)- İdari para cezaları, gecikme cezası ve gecikme zammı borçları,
d)- İlgili kanunlar uyarınca takip ve tahsil görevi verilmiş olan özel işlem vergisi, eğitime katkı payı ve damga vergisi ile bunlara bağlı gecikme zamları,
e) 5.000 TL’nin altında kalan Sosyal Güvenlik Kurumuna olan her türlü borçlar,
Kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu olarak değerlendirilmeyecektir.
IV- SONUÇ:
Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in 8. maddesine göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki ihalelere katılacak olan gerçek ve tüzel kişilerin, 01.10.2024 tarihinden itibaren Sosyal Güvenlik Kurumuna 5.000 TL ve üzerinde kesinleşmiş borçlarının olmaması gerekmektedir.
5.000 TL’nin üzerinde SGK’ya borcu olan gerçek ve tüzel kişilerin, (şirketlerin) İhalelere katılabilmeleri için ödenmemiş prim borçlarını, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48 inci maddesi ve ilgili diğer kanunlara göre tecil ve taksitlendirmeleri ve taksitlerini yasal süresinde ödemleri gerekmektedir.
