TELAFİ ÇALIŞMASI NEDİR?
Telafi çalışması, çeşitli nedenlerden kaynaklı çalışılmayan sürelerin yerine mesai yapılmasıdır. İşveren tarafından hangi nedenlere bağlı olarak telafi çalışması yaptırılabileceği, 4857 Sayılı İş Kanunu’nda sayılmıştır.
Telafi çalışması, İş Kanunu’nun 64. Maddesi’nde şu şekilde düzenlenmiştir. Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram, dini bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
İlgili mevzuatta telafi çalışması için üç ana neden sayılmıştır. Bunlar;
- Zorunlu nedenlerle işin durması,
- Bayram veya genel tatil nedenleriyle işin durması veya azalması,
- İşçinin talebi üzerine idari izin verilmesidir.
İş Kanunu’nda yer verilen ‘zorunlu nedenler’ kavramı oldukça geniştir. Sel ve deprem gibi doğal afet veya işyerinden kaynaklı bir başka zorunlu nedenle ortaya çıkan çalışılmayan sürelerin karşılığında telafi çalışması yapılabilir. Bayram veya genel tatil nedenleriyle işin durması veya azalması sıkça rastlanan bir durumdur. İşveren, bayram öncesi veya sonrasında mesai yapılması gereken günleri hafta tatiliyle birleştirerek çalışanlarına daha uzun tatil yaptırabilmektedir. İşveren bu durumda, fazladan verilen iznin yerine telafi çalışması talep edebilir. Üçüncü neden ise işçinin idari izin talebidir. Çalışma hayatında sık sık, çalışanların çeşitli nedenlerle izne ihtiyaç duyduğu durumlar ortaya çıkmaktadır. İşveren işçinin idari izin talebini kabul edip, daha sonra bu iznin yerine telafi çalışması yaptırabilir. İşçiye verilen izne karşılık telafi çalışması yapılabilmesi için bu iznin, İş Kanunu, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile öngörülen yasal izinleri dışında olması gerekir.
Telafi çalışmasının ne şekilde olacağı da yine Kanun ve ilgili yönetmelikle belirlenmiştir. Buna göre telafi çalışması;
- Çalışılmayan süreyi takip eden 2 ay içinde yaptırılır
- Telafi çalışması günlük en çok çalışma süresi olan 11 saati aşamaz
- Telafi çalışması günde 3 saatten fazla olamaz
- Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
Ayrıca telafi çalışması yaptıracak işveren; bu çalışmanın 4857 sayılı İş Kanununun 64. maddesinde sayılan nedenlerden hangisine dayandığını açık olarak belirtmek ve hangi tarihte çalışmaya başlanacağını ilgili işçilere bildirmek zorundadır. Telafi çalışması, fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Bu nedenle telafi çalışması yapılan saatler için fazla mesai ücreti ödenmez.
