YABANCI İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMASI VE SİGORTAYA BİLDİRİMLERİ

I- GİRİŞ:

        Yurtdışından Türkiye’ye işçi veya Süpervizör olarak gelenler ile yurtdışında kurulu bulunan herhangi bir kuruluş tarafından Türkiye’ye bir iş için gönderilen işçilerin, Türkiye’de çalıştıkları süre zarfında sigortalı olup olamayacakları ve hangi tarihten itibaren sigortaya bildirilmesi gerektiği ile ilgili Sosyal Güvenlik mevzuatında gerekli düzenlemeler bulunmaktadır. Buna göre;

        6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunun 6. maddesi uyarınca, yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasak olup, buna aykırı olarak yabancı çalıştıran işverenlere aynı Kanunun 23. maddesi uyarınca 2024 yılında her bir yabancı için, 56.752,00 TL. İdari Para Cezası uygulanacaktır. 
        5510 sayılı Kanunun 6. maddesinin (e) bendine göre, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla; yabancı bir ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından ve o kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye üç ayı geçmemek üzere bir iş için gönderilen ve yabancı ülkede sosyal sigortaya tabi olduğunu belgeleyen kişiler ile Türkiye’de kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, yurt dışında ikamet eden ve o ülke sosyal güvenlik mevzuatına tabi olanlar sigortalı sayılmayacaklardır. 

               II- Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmamış Ülke Uyruğunda Olan Yabancı    
İşçilerin Sigortalılığı:

        Kanunun amir hükmü uyarınca, Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde sigortalı veya emekli bulunup Ülkemize en fazla üç ayı geçememek üzere çalışmaya gelenler sigortalı sayılmayacaklardır. Üç aydan fazla bir süreyle çalışmak  için geçici görevli olarak yabancı ülkede kurulun herhangi bir kuruluş tarafından gönderilenler, çalışmaya başladıkları üçüncü ayın dolmasını takip eden günden itibaren sigortalı sayılacak ve işverenleri tarafından sigortaya bildirimlerinin yapılması zorunlu bulunmaktadır. Yasal süresi içinde işçinin işe giriş bildirgesini SGK’ya bildirmeyen işverene her bir işçi için 20.002,50 TL idari para cezası uygulanacaktır.   
 

III- Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanmış Ülke Uyruğunda Olan Yabancı İşçilerin Sigortalığı:

1- 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin (c) bendinde, mütekabiliyet esasına dayalı olarak uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülke uyruğunda olanlar hariç olmak üzere, yabancı uyruklu kişilerden hizmet akdi ile çalışanların 4/a kapsamında sigortalı olacakları belirtilmiştir.

2- Ülkemizin diğer ülkelerle imzaladığı ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde de iki ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak diğer ülkede geçici görevli ya da geçici görevli olmaksızın çalışmaları halinde hangi ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olacaklarına ilişkin hükümler bulunmaktadır.

3- Ülkemiz ile taraf ülkeler arasında imzalanan ikili ya da çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmelerinde yer alan hükümler uyarınca, yabancı uyruklu kişilerin akit ülkede kurulu bir kuruluş tarafından belirli bir işin icrası amacıyla geçici olarak Ülkemize gönderilmesi halinde, sigortalının kendi ülkesinde çalışıyormuş gibi iş merkezinin bulunduğu ülkenin mevzuatına tabi tutulması kuralı getirilerek mükerrer sigortalılık önlenmiştir.

4- Geldiği ülkenin sosyal güvenlik kurumu tarafından, kendi ülkesinin mevzuat hükümlerine göre sosyal güvenliklerinin sağlandığına ilişkin sözleşmelerle belirlenmiş formülerleri Sosyal Güvenlik Kuruluna ibraz eden kişiler, ilgili ülke ile aramızda imzalanmış olan sosyal güvenlik sözleşmesinde öngörülen süre ve bu süreye ilave edilecek süre kadar sigortalı sayılmayacaklardır. Geldikleri ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına tabi olarak kendi çalışmalarından dolayı aylık alanlar dahil geçici görevli olarak Ülkemizde çalışanlar sigortasız sayıldıkları sürelerin bittiği tarihten itibaren Kanunun 4/a bendi kapsamında sigortalı olacaklardır.

        Ancak, ilk görevlendirme süreleri dolduktan sonra işin uzaması durumunda, geçici görevin uzatılması talebinin sigortalı veya işverence sözleşmeli ülkenin sigorta kurumuna iletilmesi ve bu kurumun talep etmesi halinde, bu talep SGK tarafından sözleşmeler kapsamında değerlendirilerek geçici görevinin uzatılması talebi uygun bulunan kişiler sözleşmede öngörülen uzatma süresince de Ülkemiz mevzuatından muaf tutulmaya devam edilecektir. 

Ülkemiz ile yabancı ülkeler arasında imzalanan sosyal güvenlik sözleşmelerinde geldikleri ülkede sosyal sigortaya tabi olduklarını belgeleyenlerin Ülkemizde ne kadar süre ile sigortalı olmayacakları ekteki tabloda belirtilen süreler dikkate alınarak belirlenecektir.   (1) 

5-Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde sosyal güvenlik sistemine tabi çalıştığını ya da kendi çalışmalarından dolayı aylık aldığının belgelendirilmesinde bu belgenin yabancı uyruklunun kendi ülkesinin sosyal güvenlik kurumundan alınmış olması ve Ülkemizde bulunan temsilciliğinden (elçilik, konsolosluk, ataşelik vb.) onaylanmış olması gerekmektedir.

IV- SONUÇ OLARAK: 

1- Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde sigortalı ya da emekli olup, Ülkemize üç aydan fazla bir süre ile çalışmak için geçici görevli olarak yabancı ülkede kurulu herhangi bir kuruluş tarafından gönderilenler, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en fazla üç aya kadar sigortalı sayılmayacaktır. Ancak üç aydan fazla çalışmaya devam ettikleri taktirde Türkiye’de sigortalı sayılacaklarından, işverenleri tarafından sigortaya bildirimlerinin yapılması zorunlu ve gerekmektedir

2- 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunun 6. maddesi uyarınca, yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasak olup, çalışma izni olmadan bun yabancı çalıştıran işverenlere aynı Kanunun 23. maddesi uyarınca 2024 yılında her bir yabancı için, 56.752,00 TL. İdari Para Cezası uygulanacaktır. 

        Yabancı işçi çalıştıran işverenlerin bu tür idari para cezalarına muhatap olmamaları için çalışma izni almadan yabancı işçi çalıştırmamaları gerektiğini önemle belirtmek isterim.   

 

 

Sosyal güvenlik sözleşmelerine göre geldikleri ülkede sosyal sigortaya tabi olduklarını belgeleyenlerin Ülkemizde ne kadar süre ile sigortalı olmayacaklarına dair tabloda

Ek: 1 

 

SÖZLEŞMELERE GÖRE GEÇİCİ GÖREV UYGULAMALARI
Sıra	Sözleşmeli Ülke	Geçici Görev Süresi        Uzatılabilecek Süre
1	İngiltere	Geçici görevle bulunduğu sürece kayıtlı olduğu ülke mevzuatı uygulanır.
2	F.Almanya	5 yıl	3 Yıl
3	Hollanda	24 ay	Mutabık kalınan süre kadar
4	Belçika	24 ay	Mutabık kalınan süre kadar (Uygulamada 60 ay ile sınırlı)
5	Avusturya	24 ay	Mutabık kalınan süre kadar
6	İsviçre	24 ay	Mutabık kalınan süre kadar
7	Fransa	3 yıl	Mutabık kalınan süre kadar (Uygulamada 6 yıl ile sınırlı)
8	Danimarka	12 ay	İşin bitimine kadar (mutabakat koşuluyla)
9	İsveç	12 ay	12 ay
10	Norveç	12 ay	Mutabık kalınan süre kadar
11	Libya	1/9/1985 tarihinden sonra daimi geçici işçi uygulaması vardır
12	K.K.T.C	24 ay	Mutabık kalınan süre kadar
13	Makedonya	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
14	Azerbaycan	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
15	Romanya	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
16	Gürcistan	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
17	Bosna-Hersek	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
18	Kanada	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
19	Kebek	60 ay	Mutabık kalınan süre kadar
20	Çek Cumhuriyeti	24 ay	Mutabık kalınan süre kadar
21	Arnavutluk	24 ay	60 aya kadar uzatılabilir
22	Lüksemburg	12 ay	12 ay
23	İtalya	12 ay	Mutabık kalınan süre kadar
24	Portekiz	12 ay	Mutabık kalınan süre kadar
25	İspanya	12 ay	Mutabık kalınan süre kadar